Waarom zou Shell een gratis festival voor kinderen organiseren? Door het wurgcontract voor kinderen dat in ons bezit kwam, weten we dat Shell – behalve een groen imago en maatschappelijke acceptatie – nóg iets koopt voor de gratis kaartjes die Shell weggeeft voor Generation Discover: de beeldrechten van de kinderen die het festival bezoeken. Zij tekenen een contract waarin ze Shell toestemming geven om hun beeltenis vrijelijk te gebruiken. Ook voor reclame en marketing die niets met het festival te maken hebben. Dat geldt vooral voor de klassen die geselecteerd zijn voor de finale van de Shells Bright Ideas Challenge. De prijsuitreiking van de challenge vindt elk jaar plaats op het Generation Discover Festival.
Het wurgcontract dat kinderen moesten tekenen voor Generation Discover maakt duidelijk: kinderen zijn er voor Shell, niet omgekeerd. De kinderen krijgen een gratis dagje uit, maar in ruil daarvoor leveren ze hun beeldrechten in en beloofden ze geheimhouding. Shell beweert dat het wurgcontract – dat Shell kinderen twee opeenvolgende jaren liet tekenen – een ‘onhandigheid’ was.
Stelletje techneuten
Een onhandigheid? Die formulering doet denken aan wat Marjan van Loon (het ‘groene’ gezicht van Shell en tevens CEO Shell Nederland) bij de zoveelste PR-blunder vergoelijkend zegt: ‘Ach, we zijn maar een stelletje techneuten.’ Met andere woorden: we zijn reuze goed in technologie, maar als het aankomt op aardbevingen, klimaat, milieu, contracten, communicatie, mensenrechten, eerlijke belastingafdracht, werkomstandigheden voor contractarbeiders en algehele medemenselijkheid zitten we er wel eens een beetje naast. Vergeef ons.
Bright Ideas Challenge
Was het wurgcontract een ‘onhandigheid’? Wij betwijfelen het. Vorig jaar gebruikte Shell exact hetzelfde contract. Ook toen kwam er kritiek op het bizarre formulier. En Shell liet het zo. Sterker nog, Shell besloot dit jaar om het formulier toch weer te gebruiken. Pas toen meerdere scholen en ouders aan de bel trokken, is Shell teruggekrabbeld. Shell deed dat door alleen de scholen die waren genomineerd voor de finale van de Bright Ideas Challenge een nieuw contract te sturen, andere ouders en kinderen kregen geen nieuw contract. Het nieuwe contract was geen wurgcontract zoals het contract waarin kinderen geheimhouding onder het Britse recht moesten beloven, maar ook met dit contract geven ouders Shell toestemming om de beeltenis van hun kinderen te gebruiken voor reclame en marketing, overal ter wereld. Ja, ouders hebben vrijwillig getekend, maar welke ouders zeggen nee als hun kind een prijs kan winnen en oog in oog kan staan met een bekende YouTuber?
Generation Discover is laakbaar
De contracten maken Generation Discover steeds laakbaarder. Shell trakteert kinderen van 8 t/m 14 jaar op een gratis festival over een onderwerp dat exact het tegenovergestelde laat zien van de fossiele energie waar Shell 98% van z’n tijd, mankracht en geld in stopt. Shell daagt vervolgens in de Bright Ideas Challenge basisscholieren uit om de problemen op te lossen die Shell blijft veroorzaken en verergeren en waar deze leerlingen als volwassene onvermijdelijk onder te lijden krijgen. Shell zet de klassen met de winnende ‘Bright Ideas’ (noem ons cynisch, maar het aller slimste idee ‘stoppen met fossiele brandstof’ haalt vast Shells finale niet) in de spotlights, richt zijn camera’s op de kinderen en kan vervolgens alles met die koppies doen wat de multinational belieft. Als je als ouder tekent, kun je kind zien hangen bij een benzinestation in Thailand of in Mozambique waar hele dorpen verplaatst worden omdat Shell er naar gas boort.
Feel good festival
Sommige mensen denken dat Shell ‘goed bezig’ is met de energietransitie. Dat komt precies door festivals als Generation Discover. Met Generation Discover wekt Shell de indruk dat ze werk maken van de energietransitie en ze verbloemen de werkelijke schade van olie en gas. Het zit heel slim in elkaar. Bij Shell werken niet alleen een ‘stelletje techneuten’. Bij Shell werken de beste advocaten, juristen, lobbyisten, marketeers en communicatiespecialisten. Zij hebben de taak om de energietransitie zo lang mogelijk te rekken. Zij poetsen het blazoen van de olietanker, zodat het ‘stelletje techneuten’ door kan met olie en gas. En dat is waarom wij ons richten op de greenwashing en kindermarketing van Generation Discover. Het lijkt misschien iets ‘kleins’, vergeleken met de vernietigende schade van Shells olie- en gasfabrieken, maar juist zo’n feel good festival (een term van NRC) als Generation Discover stelt Shell in staat om ongehinderd door te gaan met uitbreiden van hun olie- en gasbusiness.
5 dagen per jaar ‘betrokken’
Hebben we Shell nodig om kinderen te interesseren voor technologie? Nee. Gelukkig niet. ‘Mama, als ik iets over techniek wil leren’, zei een slimme tiener van 12 jaar, ‘dan kunnen we toch heel het jaar door naar het NEMO of naar het Museon? Daar hebben we Shell toch helemaal niet voor nodig?’ Precies. Het is er allemaal al. Er zijn genoeg lespakketten van organisaties die wel de stap durven maken voorbij het fossiele tijdperk. Alleen hebben die organisaties vaak niet het geld en de marketingcapaciteit om in een week 35.000 kinderen te bereiken. Zij doen het anders. Misschien zijn hun lespakketten niet zo gelikt als die van Shell, maar wel oprecht. Zij zijn het hele jaar door bezig met duurzaamheid. Met 100% duurzaamheid, in plaats van de zuinige 1 a 2% van Shell. Zij hebben niets te verbergen, zoals Shell, die 5 dagen per jaar een mooi masker opzet en zich ‘betrokken’ toont bij de toekomst van kinderen.
Toekomst in olie en gas
De baas van de multinational Shell, Ben van Beurden zei onlangs: ‘Niemand kijkt ervan op als een olie- en gasmultinational aankondigt om meer olie en gas te produceren. Daar haal je de krant niet mee. Maar een olie- en gasmultinational die iets duurzaams doet, hoe klein ook, haalt alle voorpagina’s. Laat je door die krantenkoppen niet foppen’, waarschuwde Van Beurden tegen zijn investeerders. ‘Shell is en blijft een olie- en gasbedrijf.’ Ben van Beurden is het ware gezicht van Shell, dat is het gezicht dat Marjan van Loon met festivals als Generation Discover voor de maatschappij probeert te verbergen. Als je echt wil weten of Shell bezig is met de energietransitie, kijk dan niet vanuit het reuzenrad van Generation Discover naar Shell. Bestudeer liever Shells financiële jaarverslag en de speeches van Ben van Beurden voor zijn aandeelhouders.
Onze oproep aan Shell: ontbind de contracten
Terug naar de wurgcontracten. Sommige ouders hebben een nieuw contract getekend. Sommige kinderen en ouders het ‘oude’. Die handtekening staat daar nog steeds. Shell belooft in de media niets te doen met de beelden waar kinderen op staan. Maar daar zijn ouders en kinderen juridisch gezien niet mee geholpen. Moeten zij Shell op z’n rood-gele ogen geloven dat Shell de foto’s van hun kinderen niet gebruikt? We weten hoe makkelijk Shell de werkelijkheid naar z’n hand zet. Wij herhalen onze oproep aan Shell. Shell moet deze contracten eenzijdig ontbinden en ongeldig verklaren. Kinderen mogen niet dienen als uithangbord voor een fossiele multinational, die in alle opzichten bezig is om hun atmosfeer te verstikken.
Meer over onze kritiek op Generation Discover
Teken onze petitie voor Fossielvrij Onderwijs