‘Weg spreekbeurtstress’ kopte een artikel in het gratis huis-aan-huisblad de Rotterdamse Havenkrant eind maart. ‘Geen paniek, met deze twee spreekbeurtpakketten ben jij de baas’. De eerste spreekbeurt, genaamd ‘Het Zwarte Goud’, bleek afkomstig van oliegigant BP. Het is een kant en klaar pakket over aardolie, gericht op basisschoolkinderen.
Tijdens het analyseren van dit pakket, viel ons op dat twee boodschappen terugkerend aan de orde komen.
Rijk worden van olie
De eerste is dat we niet zonder olie kunnen. Dit wordt letterlijk genoemd in de eerste zin van de spreekbeurt, waardoor de toon direct is gezet. De tweede boodschap is dat je rijk wordt van olie. Niet alleen wordt genoemd hoe oliemaatschappijen geld binnenslepen met olie, het hoeft ook geen geheim te blijven dat dit tevens geldt voor regeringen. In het spreekbeurtpakket wordt immers doodleuk gezegd:
“Arabische oliesjeiks zijn schatrijk geworden en ook oliemaatschappijen verdienen veel geld en wat te denken van de regering. De minister van financiën is blij als je vader of moeder de tank van de auto weer volgooien. Zo’n 70% van de benzineprijs die ze moeten betalen, gaat naar de belasting!”.
Kortom: gebruik veel olie en zoek een baan in de oliesector. Je doet dan iets belangrijks voor de samenleving en je wordt er rijk van.
Toekomst in olie
Slechts in één van de 13 hoofdstukken komt duurzaamheid aan de orde, en ook bij het bestuderen van dit hoofdstuk vielen een aantal zaken op. Ten eerste wordt wel genoemd dat aardolie ooit opraakt, maar óók dat er nog grote voorraden zijn en dat er steeds nieuwe voorraden worden ontdekt. Daarnaast wordt wel benoemd dat het we zuiniger moeten omgaan met olie en dat de verbranding van fossiele brandstoffen vervuilend is, maar óók dat we nooit zonder aardolie zullen kunnen. Kortom: er zit nog toekomst in olie.
Windenergie
Een andere zin in de spreekbeurt, “oliemaatschappijen zijn nu ook actief in het ontwikkelen van duurzame energie, zoals windenergie”, wekt de indruk dat duurzaamheid hoog in het vaandel staat bij oliebedrijven. Niet helemaal terecht, aangezien Shell in 2016 naar schatting minder dan 1% van de totale investeringen naar duurzame energie liet gaan, en dit budget pas in 2020 ietsjepietsje wil verhogen.
Uitbreiding van de Rotterdamse haven
Het tweede spreekbeurtpakket dat werd genoemd in het artikel in de Havenkrant, is niet online beschikbaar. In plaats daarvan is het twee weken te leen voor een borg van 25 euro. Er wordt alvast verklapt dat je je klasgenoten ‘alles kunt leren over de uitbreiding van de Rotterdamse haven’.
Ook krijg je, wanneer je een voldoende haalt voor de spreekbeurt, twee gratis kaartjes voor een rondvaart met ‘De FutureLand Ferry’. Tijdens deze rondvaart wordt aan kinderen getoond hoe ‘gaaf’ de Tweede Maasvlakte, het uitbreidingsproject van de Rotterdamse haven, is.
Zou hierbij ook worden verteld dat de uitbreiding van de Rotterdamse haven heeft geleid tot méér schadelijke luchtvervuiling en een toename van de uitstoot van broeikasgassen?
Conclusie: toekomst mét fossiel
Het mag duidelijk zijn dat deze spreekbeurtpakketten niet zo onschuldig zijn als ze lijken. Een gratis, kant en klaar spreekbeurtpakket zal voor veel ouders en kinderen als muziek in de oren klinken. Echter, de boodschap die met deze pakketten wordt overgebracht is op zijn zachtst gezegd gekleurd – en wel door oliemaatschappijen, die er duidelijk op uit zijn om de jongste generatie te laten geloven in een toekomst mét fossiele brandstoffen.